Πέρασε σχεδόν μία εβδομάδα από τη δολοφονία του George Floyd. Στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει εξελίσσεται ένας ακήρυχτος εμφύλιος πόλεμος που υποδαυλίζει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Και μία διακηρυγμένη αγανάκτηση ενός κινήματος που αναπτύσσεται πλέον όχι μόνο σε επίπεδο Η.Π.Α., αλλά αποκτά και διεθνείς διαστάσεις.
Διεθνείς οργανισμοί, εκλεγμένοι ηγέτες, φορείς της κοινωνίας των πολιτών, προσωπικότητες από τον χώρο των γραμμάτων, των σπορ και του θεάματος εκφράζουν την αποστροφή τους σε αυτό που πρεσβεύει η προεδρία Τραμπ: Τον άνευ όρων διχασμό, την ενδόρρηξη της αμερικανικής κοινωνίας και των θεσμών σε μία άβυσσο ρατσισμού και μισαλλοδοξίας.
Η σύγχρονη πατρίδα του συνταγματικού φιλελευθερισμού ρέπει σταδιακά σε ένα καθεστώς που στρέφεται πια εναντίον των πολιτών που διαμαρτύρονται. Ανακαλύπτει και κατασκευάζει εχθρούς, αποπειράται να περιορίσει δικαιώματα.
Η παγκόσμια κοινή γνώμη που κινητοποιείται λέει αυτό που είπε πριν μερικές ημέρες ο υποψήφιος για την προεδρία Τζο Μπάιντεν: “Enough” *(“φτάνει”).
Πίσω από τον Δημοκρατικό υποψήφιο δεν συστοιχίζεται απλά μία εκλογική βάση, αλλά ένα παγκόσμιο σώμα πολιτών, που διαπερνά οριζόντια πολιτικές παρατάξεις και ιδεολογίες· ένα “μέτωπο” που δεν αισθάνεται καθόλου βολικά με την παράταση της παραμονής Τραμπ για ακόμα τέσσερα χρόνια στον Λευκό Οίκο.
Μέρα με τη μέρα εμπεδώνεται η αντίληψη ότι τέσσερα ακόμα χρόνια Τραμπ θα σημάνουν περαιτέρω παρακμή της αμερικανικής δημοκρατίας, περαιτέρω αμφισβήτηση και υπονόμευση της φιλελεύθερης δημοκρατίας διεθνώς.
Η πολιτική ατζέντα του Τραμπ πλέον εκτυλίσσεται απροκάλυπτα και συμπυκνώνεται στα εξής σημεία: α) υπονόμευση του κράτους δικαίου, β) ευτελισμός και απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών, γ) αδιαφορία για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δ) καμία πίστη στον ρόλο των ΜΜΕ ως έκφραση ελεύθερης γνώμης και πυλώνα της δημοκρατίας, ε) καλλιέργεια ενός πρωτόγονου εθνικισμού, διαβρωτικού για την κοινωνική συνοχή με έντονα τα συνωμοσιολογικά χαρακτηριστικά και στ)διαρκής διχασμός και πόλωση για την κατάληψη και εδραίωση της εξουσίας.
Αυτό το “manual” του Τραμπ θα γίνεται όλο και πιο ελκυστικό όσο η οικονομική κρίση βαθαίνει λόγω των συνεπειών της πανδημικής κρίσης. Πολλοί θα θελήσουν να γίνουν “πρέσβεις” του Τραμπ στην Ευρώπη, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο, προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν το αίσθημα αδικίας που αναπόφευκτα θα καλλιεργηθεί, Πολλοί θα σπεύσουν να καρπωθούν τις οδύνες της κοινωνικής σύγκρουσης που οι ίδιοι θα προκαλέσουν, επιστρατεύοντας ακατέργαστη συνωμοσιολογία και ψευδο-επιστημονισμό.
Και όσο ο Τραμπ θα παραμένει στον Λευκό Οίκο, άλλο τόσο θα προστίθεται μία ημέρα δικαίωσης αυτού του απεχθούς προτύπου. Κι αυτό το πρότυπο έχει και δω στην Ελλάδα πολλούς συμπαθούντες, οι οποίοι αρέσκονται σε μία αταβιστική και συμπλεγματική αναζήτηση μιας “ιδεολογικής ρεβάνς”.
Γι αυτό και πρέπει όλες οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που τάσσονται απέναντι σε αυτό που πρεσβεύει ο Τραμπ να σταθούν κάθετα αντίθετες. Απέναντι στη ρητορική του εχθρού. Ο Peter Gay μίλησε για το “κόμμα της ανθρωπότητας” που συσπειρώνεται γύρω από τις αξίες του Διαφωτισμού. Μέλη αυτού του κόμματος είναι όσοι πιστεύουν σε ορισμένες απαράγραπτες σταθερές που έχουν να κάνουν με τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου. Αντιτιθέμενα πολιτικά ρεύματα μπορούν να έχουν τις επιμέρους διαφορές τους και ο καθένας να θέτει διαφορετική προτεραιότητα ανάμεσα στην ελευθερία, την ισότητα, την αδελφοσύνη. Ο καθένας μπορεί να αυξομειώνει τη δοσολογία των παραπάνω αρχών στο μίγμα της ιδεολογίας του, αλλά όλοι ανεξαιρέτως τις περιλαμβάνουν, με βάση τις δικές τους αναγνώσεις και προσεγγίσεις.
Γνώμονας όλων είναι το κοινό συμφέρον της Πολιτείας για να θυμηθούμε και τα Πολιτικά του Αριστοτέλη. Ο καθένας προσπαθεί να το προωθήσει μέσα από τη δική του ιδεολογική σκοπιά, με τα λάθη και τα σωστά του, την ίδια ώρα που ο Τραμπ και οι ομοίοι του λειτουργούν αποκλειστικά με γνώμονα το δικό τους ιδιοτελές συμφέρον, που ικανοποιείται μέσα από την νομή και αναπαραγωγή της εξουσίας.
Όλοι επομένως είμαστε παιδιά του Διαφωτισμού και όλοι πρέπει να σταθούμε απέναντι στους πολέμιους του, υπερασπιζόμενοι ένα κοινό πλαίσιο συνύπαρξης εντός του οποίου διεξάγεται η διαπάλη των ιδεών. Ο Τραμπ και οι όμοιοί του δεν έχουν καμία σχέση με το “κόμμα της ανθρωπότητας”. Κι αυτό γιατί δεν πιστεύουν ούτε στα κόμματα, ούτε και στην ίδια την ανθρωπότητα και τις δυνατότητες που εκείνη διαθέτει.
