Διαβάζω απόψεις και φιλοκυβερνητικά ρεπορτάζ που περιγράφουν την αδυναμία λειτουργίας της πολιτικής προστασίας και την αποδίδουν σε δομικά αίτια, δηλαδή στο μοντέλο λειτουργίας. Αυτό που περίπου επισημαίνουν είναι ότι χρειαζόμαστε μία πιο ευρωπαϊκή και θεσμική λειτουργία έναντι των ατομικών ικανοτήτων των αντίστοιχων ηγεσιών. Βασικά, δεν βρίσκω κάποια αντίφαση ή δύο διαφορετικά μοντέλα αλλά εκτιμώ ότι χρειαζόμαστε και τα δύο: μία θεσμική λειτουργία με σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων και γνώστες-υπευθύνους αλλά και τα άτομα-ηγέτες που θα πάρουν τις κατάλληλες αποφάσεις.
Ας δούμε όμως τι ακριβώς σημαίνει το μοντέλο που επιδιώκουμε, δηλ ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό μοντέλο με αμιγώς θεσμική λειτουργία. Το κυρίαρχο στοιχείο σε αυτή τη δομή είναι η αξιοκρατία. Ζητούμενο είναι να αναδεικνύονται όσοι αξίζουν, γιατί θα αποδώσουν καλύτερα. Και γιατί η μη αξιοκρατική επιλογή στέλνει και ένα μήνυμα στους υπόλοιπους ότι δεν έχει καμία σημασία η προσπάθεια και η δουλειά, αλλά η εγγραφή σε μία κομματική επετηρίδα και οι δημόσιες σχέσεις. Χωρίς αξιοκρατία δεν υπάρχει δεύτερο βήμα για χρηστή δημόσια διοίκηση. Είναι απολύτως υπονομευμένη από την πρώτη στιγμή.
Τι συμβαίνει σήμερα στο επιτελικό κράτος του κου Μητσοτάκη; Συμβαίνει επιτελικό ρουσφέτι. Στις ετήσιες κρίσεις ανώτατων αστυνομίας-πυροσβεστικής μιας και μιλάμε για πολιτική προστασία το Μαξίμου παρεμβαίνει ακόμη και στη βάση της πυραμίδας. Το ίδιο κάνει στη διάρκεια της χρονιάς με τις μεταθέσεις ακόμη και κατώτερων αξιωματικών. Έτσι διαλύεται κάθε δυνατότητα ανάδειξης άξιων ηγεσιών που θα μπορούσαν να στελεχώσουν δομές και λειτουργίες σύγχρονου κράτους. Το ίδιο εξάλλου δεν συνέβη και στις διοικήσεις των νοσοκομείων;
-Ο νόμος για την αξιοκρατική και διαφανή επιλογή των διοικήσεων των δημόσιων φορέων δεν εφαρμόζεται.
-Οι προϊστάμενοι στο Δημόσιο δεν βρίσκονται στη θέση ευθύνης κατόπιν κρίσης και αξιολόγησης αλλά έχουν στην πλειοψηφία τους τοποθετηθεί από την πολιτική ηγεσία του φορέα τους.
-Τα υπηρεσιακά συμβούλια λειτουργούν με αδιαφάνεια και κομματικές επιρροές.
Αυτές οι ωμές, συστηματικές και εντέλει εξωθεσμικές παρεμβάσεις, οδηγούν κάποιους υπουργούς, που δεν ανέχονται να κρύβονται πίσω απο την καρέκλα τους, να τρέχουν πάνω κάτω σαν καπεταναίοι, προσπαθώντας να κουνήσουν με τη φοβέρα και το φιλότιμο τον δύσθυμο και κουρασμένο μηχανισμό.
Εντούτοις, δεν θεωρώ πως αυτά θα πρέπει να μας προξενούν εντύπωση. Η κυβέρνηση μάς έδειξε τις προθέσεις της από την πρώτη μέρα. Θυμίζω ότι προεκλογικά η ΝΔ ήθελε μη κομματικούς Γενικούς γραμματείς και σε 48 ώρες από την εκλογή της είχε ήδη τοποθετήσει ανθρώπους της επιλογής της. Πριν καν βγουν τα διατάγματα με τις αρμοδιότητες και την οργανωτική δομή των (νέων) Υπουργείων, ανακοινώθηκαν τα ονόματα των κομματικών στελεχών που επιλέγονταν για γενικοί και ειδικοί γραμματείς.
Στην ερώτηση του Κινήματος Αλλαγής γιατί η ΝΔ εγκατέλειψε μια θέση που υποστήριζε σθεναρά στο διάστημα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η απάντηση ήταν ότι η ΝΔ πιστεύει ότι η θέση του ΓΓ Υπουργείου πρέπει να είναι κομματική! Και για να δείξει ότι το εννοεί έσπευσε με τον νόμο για το «επιτελικό κράτος» να τους προικίσει με 3 μετακλητούς τον καθένα.
Όταν, όμως, στην κυβέρνηση ΝΔ είδαν ότι οι διαμαρτυρίες συνεχίζονταν, επανέφεραν την ιδέα των «υπηρεσιακών» γραμματέων που, πρώτος, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αποδεχτεί στο πλαίσιο των μνημονίων μετά από έντονες πιέσεις των δανειστών.Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δέχτηκε να θεσπίσει τους υπηρεσιακούς γραμματείς με την υποχρέωση να αντικαθιστά μ’ αυτούς κάθε θέση πολιτικού γραμματέα που θα κενωνόταν. Έτσι, σιγά σιγά, οι περίπου 100 θέσεις γραμματέων θα μετατρέπονταν από πολιτικές σε διοικητικές. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, κωλυσιεργούσε και η εφαρμογή του νόμου στον οποίο είχε προβλεφτεί η αντίστοιχη διαδικασία έμενε ανενεργή και μετέωρη.Τότε κατηγορούσαμε τον ΣΥΡΙΖΑ ως αντι-μεταρρυθμιστική δύναμη (που ήταν) αλλά κανείς δεν φανταζόταν ότι η ΝΔ του «μεταρρυθμιστή» κ. Μητσοτάκη θα ξεπερνούσε, μέσα σε 48 ώρες, τους Συριζαίους σε πελατειακό οίστρο. Κι, όμως, συνέβη.
Συνοψίζοντας, τα δημόσια λεγόμενα των «φίλων» της κυβέρνησης περί δυτικοευρωπαϊκού μοντέλου δημόσιας διοίκησης έναντι του υπαρχόντος που στηρίζεται στην προσωπικότητα του υπουργού, σκοντάφτουν στην πραγματικότητα της κυβερνητικής πρακτικής. Αυτοί τους διορίζουν αυτοί τους βρίζουν.
Σε επίπεδο όμως δημόσιου λόγου τουλάχιστον, ας μη δουλευόμαστε μεταξύ μας.
