Σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μία ακόμη μία άσκηση συμβιβασμού στο εσωτερικό της Ε.Ε. εξήγγειλε πρόταση χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης για τις χώρες που επλήγησαν από την πανδημία του κορωνοιού συνολικού ύψους 750 δις ευρώ. Την μερίδα του λέοντος αναμένεται να έχουν οι ευρωπαϊκές χώρες που επλήγησαν περισσότερο, εν προκειμένω η Ισπανία και η Ιταλία, με την Ελλάδα να εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί περίπου με το ποσό των 33 δις ευρώ.
Ταυτόχρονα σήμερα (27/5) μαθαίνουμε ότι η κυβέρνηση Σάντσεζ στην Ισπανία σκέφτεται να επεκτείνει τους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε περισσότερους Ισπανούς, οι οποίοι βλέπουν μπροστά τους το φάντασμα της φτώχειας, την ίδια στιγμή που η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ προβλέπει ύφεση της τάξεως του 8 έως 12 τοις εκατό στην ευρωζώνη.
Όλα τα παραπάνω τι δείχνουν; Ότι η οικονομική κρίση είναι προ των πυλών. Κι αυτή η οικονομική κρίση κινδυνεύει να “ακυρώσει” την επιστροφή του κοινωνικού κράτους, όπως επανειλημμένα έχει ειπωθεί στον δημόσιο διάλογο. Τυχόν ματαίωση επιστροφής του κοινωνικού κράτους θα οδηγήσει σε έξαρση των ανισοτήτων και των κοινωνικών συγκρούσεων και ενδεχομένως σε καταστάσεις ανελευθερίας και εξάρτησης.
Αυτούς τους τρεις μήνες είδαμε “εξάπλωση” και “ενίσχυση” του κρατικού “Λεβιάθαν”, εξέλιξη που κρίθηκε απαραίτητη για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Λόγω αυτού αναπτύχθηκε και μία σημαντική προβληματική σχετικά με την σκοπιμότητα και χρησιμότητα περιορισμού των ελευθεριών. Το κράτος πήρε το πρωτείο έναντι της κοινωνίας, όμως τυχόν παγίωση αυτής της κατάστασης θα είναι επιβλαβής για την ελευθερία.
Επιβλαβής όχι με την έννοια αλλοίωσης του στενού πυρήνα των δικαιωμάτων που απολαμβάνει το πρόσωπο, αλλά με αναίρεση των υλικών προϋποθέσεων προς τούτο. Όπως είναι γνωστό, η σοσιαλδημοκρατία δεν ικανοποιείται μονάχα με την απλή προστασία της ιδιωτικής αυτονομίας του προσώπου. Στον αντίποδα, μάχεται για τη διασφάλιση των συνθηκών που θα του επιτρέψουν την μετάβαση στη συλλογική αυτονομία και την κοινωνική χειραφέτηση. Η σοσιαλδημοκρατία πιστεύει στην ελευθερία που συνδυάζεται με κοινωνική δικαιοσύνη, ως μοχλό εξασφάλισης της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Ο φτωχός πολίτης δεν είναι ελεύθερος πολίτης και το κράτος που δημιουργεί φτωχούς πολίτες δεν είναι ένα ελεύθερο κράτος με ανοιχτούς θεσμούς.
Έχουμε μπροστά μας δύο δρόμους: Είτε να περιμένουμε το μοιραίο και να δράσουμε εκ των υστέρων. Είτε να δράσουμε προληπτικά και να αμβλύνουμε τις συνέπειες της επερχόμενης οικονομικής κρίσης. Αν κάτι μας έμαθε η πανδημία είναι η αναγκαιότητα επένδυσης στο κράτος πρόληψης. Δηλαδή σε ένα κράτος που δημιουργεί εκ των προτέρων ένα πλέγμα προστασίας για τους πλέον αδύνατους.
Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργήσουμε αυτό το πλέγμα προστασίας, όχι μόνο σε χρήμα, αλλά και σε θεσμούς. Βασικός θεσμός είναι αυτός του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, τον οποίο κατοχυρώσαμε συνταγματικά στην τελευταία συνταγματική αναθεώρηση. Αλλά δεν είναι μόνο αυτός. Είναι και το σύστημα κοινωνικής φροντίδας στους ηλικιωμένους, τους απόρους, τα άτομα με αναπηρία. Είναι το σύστημα της κοινωνικής κατοικίας και καταπολέμησης της αστεγίας, η προστασία της παιδικής ηλικίας και της μητρότητας.
Η Δημοκρατική Παράταξη μνημονεύθηκε πολύ συχνά τους τελευταίους μήνες για τη δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Η Δημοκρατική Παράταξη διαθέτει εκείνο το ιδεολογικό και τεχνοκρατικό οπλοστάσιο για να οικοδομήσει ένα νέο Εθνικό Σύστημα Κοινωνικής Προστασίας, το οποίο θα δρα συμπληρωματικά και συνεργατικά με το Εθνικό Σύστημα Υγείας με πρώτιστο στόχο την άμβλυνση των συνεπειών της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Έχει έρθει η ώρα να ανοίξουμε τις μεγάλες συζητήσεις που αναβάλλουμε εδώ και καιρό. Η Δημοκρατική Παράταξη έχει αποδείξει ότι μπορεί να πάρει τις μεγάλες αποφάσεις και να κάνει τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις. Έχουμε την ιδεολογική αυτοπεποίθηση, έχουμε την τεχνοκρατική επάρκεια, έχουμε την ιστορική αναφορά.
